تناسب و تعادل :

1. اگر اضافه وزن دارید، بهتر است برای جلوگیری از کمر درد هم که شده وزنتان را کم کنید.

2. کیف و کوله پشتی تان را بی جهت سنگین نکنید.

3. کفش مناسب و راحت با پاشنه 3 سانتی متر یا کمتر به پا کنید.

4. اگر پوکی استخوان دارید با مصرف ویتامین D و کلسیم کافی طبق تجویز پزشکتان و ورزش کردن، آن را درمان کنید تا دچار شکستگی مهره نشوید.

5. ورزش های سبک هوازی بطور منظم با بهبود عملکرد عضلات میتواند موجب زیاد شدن قدرت و تحمل کمرتان شود. پیاده روی و شنا هم از ورزش های مناسب برای کمر درد هستند.

آیا نیازی به گرفتن عکس یا " ام . آر. آی " هست ؟

اکثر مردم سئوال می کنند آیا عکس برداری معمولی یا ام.آر.آی لزومی دارد؟ باید گفت همه کمر دردها نیاز به عکس برداری ندارند. در مواردی که مشکوک به صدمات استخوانی مثل سرطان هستید عکس برداری میتواند مفید باشد. ولی عکس ها صدمه به مهره ها در اثر ضربه، پوکی استخوان، صدمه به بافت های نرم عضله و رباط ها و دیسک ها را نشان می دهند زمانی که تصمیم به جراحی داریم و یا در تشخیص علت دردهای بهبود ناپذیر، انجام " ام.آر.آی " توصیه می شود. زیرا بر اساس آن درمان را تغییر خواهند داد.

پرستاری از بیمار و کمر درد:

میزان بروز کمر درد، در پرستاران با نوع فعالیت آنها که مستلزم بلند کردن اجسام سنگین و انجام کارهای سخت و ممتد در اورژانس است، ارتباط زیادی دارد. این میزان با محیط پراسترس کاری افزایش می یابد. بطوریکه میزان بروز حمله های حاد کمر درد در پرستارانی که در بخشهای درمانی بیمارستانی کار می کنند بسیار بیشتر از آنهایی است که معمولا" کار اداری و یا اجرایی دارند.

آمار نشان داده است، در بیمارستانهایی که کلاسهای آموزشی جهت پیشگیری و درمان کمر درد، برای پرستاران دایر گردیده، میزان بروز کمردرد، بسیار پایین بوده است. در نتیجه وجود چنین آموزشهایی جهت پرستاران زحمتکش کشور ما نیز ضروری بنظر می رسد، اما از آنجائیکه در این کتاب امکان پرداختن به این مسئله بطور مبسوط وجود ندارد، تنها به ذکر برخی از اصول اولیه آن می پردازیم.

پرستاران عزیز باید تمامی وضعیت های مناسبی را که جهت بلند کردن کشیدن و هل دادن و حمل اجسام در ابتدای این بخش توضیح داده شد رعایت کنند.

همه میزها و یا تختهای بیماران باید ارتفاع قابل تغییر داشته باشند، بطوریکه با اهرم هیدرولیکی یا الکتریکی سطح آنها بالا یا پایین برود و هر شخص با توجه به نیاز خود بتواند آن را تغییر دهد.

هنگام مرتب کردن تخت بیمار و یا تعویض ملحفه آن مواردیکه را که در مورد مرتب کردن تخت خواب توضیح داده شد، رعایت کرده و ترجیحا" دو نفری این کار را انجام دهید.

پرستاران عزیز باید طوری آموزش ببینند که بتوانند بر اساس توانائیهایشان، تجهیزات مناسب و مورد نیاز خود را جهت استفاده مطلوب در محیط کار انتخاب کنند.

محیط کار پرستاری باید از نظر شرایط روانی، سروصدا ، نور، دما، حجم و کار مناسب تا بدین ترتیب از استرس های فزآینده کاسته شود.

در خاتمه لازم به ذکر است که در برخی کشورها جهت بعضی مشاغل خاص مدرسه کمر ( Back School ) اختصاصی دایر می گردد.

( Back School ) صنعتی در بهداشت صنعتی یا مدرسه کمر در بهداشت حرفه ای و یا به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی و ... البته در این کتاب جای بحث در مورد همه آنها نیست و امید آنکه توضیحات مختصر این بخش بتواند برای خوانندگان عزیز مفید واقع شده مورد استفاده قرار گیرد.

تصحیح برخی وضعیتهای پرخطر

بلند کردن اشیاء بعد از نشستن طولانی:

برداشتن اشیاء بعد از دوره های طولانی نشستن، می تواند آسیب پذیرترین وضعیت را برای ستون فقرات کمری شما بوجود آورد. این وضعیت در مسافرتهای طولانی بسیار اتفاق می افتد. بطوریکه شما بعد از نشستن بمدت طولانی در قطار ، اتومبیل و یا در هواپیما، در حالت خمیده و دولا شده، اقدام به برداشتن و جابجا کردن چمدانهای سنگین کرده و بدین ترتیب آسیب زیادی به ستون فقرات کمری خود وارد می کنید. چنین وضعیتی می تواند آغاز گر درد کمر از همان لحظه و یا حتی صبح روز بعد باشد.

جهت پیشگیری از  بروز چنین دردهایی شما می توانید بعد از بلند شدن از روی صندلی، به حالت ایستاده قرار گرفته و مطابق شکل گودی کمر را افزایش داده و بدین ترتیب، قوسهای ستون فقرات و رباطهای کمری را که تا بحال خمیده و بی حرکت قرار داشتند، به وضعیت طبیعی خود برگردانید.

غوز کردن پس از ورزش سنگین:

این یک خطر سنگین شگفت آور است که ورزشکاران بدان مبتلا می شوند. پس از یک روز کار سخت و ورزش سنگین و خسته شدن تمام عضلات پس از یک فعالیت پر انرژی  مطمئنا" نیاز به یک استراحت  ایده ال خواهید داشت و بدترین وضعیت، استراحت کامل روی یک راحتی بزرگ و نرم به حالت خمیده است.

بهترین استراحت پس از هر فعالیت طاقت فرسایی، خوابیدن به پشت یا دمر خوابیدن بمدت 10 دقیقه است. ( دمر خوابیدن بهتر است ) .

حالت دیگر این است که مطابق شکل به پشت خوابیده و برای مدت ده دقیقه پاهای خود را روی یک صندلی قرار دهید. همیشه با برگرداندن قوسهای ستون فقرات به حالت طبیعی می توان از بروز چنین دردهایی جلوگیری کرد.

ایستدن طولانی، یک وضعیت خطر است چرا که پس از مدتی عناصر حمایت کننده ستون فقرات ( عضلات و لیگامانها ) که خسته شده و قدرت حفظ قوسهای طبیعی ستون فقرات را نخواهد داشت. این وضعیت منجر به افزایش قوس کمری و بروز کمر درد می شود.

درمانهای رایج کمر درد:

درمانهای دارویی :  درمانهای دارویی شامل داروی اختصاصی برای نوع بیماری و در صورت لزوم تجویز مسکن جهت درمان علامتی درد است. همانطور که گفته، هدف اصلی در درمانهای دارویی، درمان علت بیماری است و چنانچه علت بیماری قابل درمان نبوده و یا جزو علل مکانیکی کمردرد باشد، دارو را می توان به صورت مسکن تجویز نمود که بهتر است غیر استروئیدی و بدون کورتون باشد. بدیهی است در چنین مواردی استفاده از مسکن می تواند به طور موقتی باشد و انجام روشهای فیزیکی مانند فیزیوتراپی و تمرینات درمانی حتما" ضروری است.

درمانهای فیزیکی :

برای معالجه برخی از بیماران مبتلا به کمردرد، علاوه بر درمانهای علامتی توسط داروهای مسکن، لازم است درمانهای فیزیکی نیز انجام شود.

این درمانها، تنوع زیادی دارند و از روشهای بسیار قدیمی کمردرد مانند طب سوزنی ( از چین ) و ماساژ ( از فرانسه ) تا متدهای جدید فیزیوتراپی توسط دستگاههای پیشرفته را شامل می شوند.

برخی از روشهای فیزیوتراپی در درمان کمردرد عبارتند از :

-حرارت درمانی: گرم کردن و یا سرد کردن عضو دردناک جهت کنترل درد از دیرباز توسط بشر استفاده می شده است. گرما درمانی امروزه به دو صورت سطحی ( برای پوست ) و عمقی ( برای مفاصل و یا عضلات ) توسط دستگاههای پیشرفته فیزیوتراپی انجام می شود.

الکتریسیته درمانی:  به تجربه ثابت شده است که طول موج و فرکانسهای خاصی از جریان برق در کنترل درد، ترمیم رخم، تقویت عضلات و بسیاری موارد دیگر موثر بوده و امروزه دستگاههای پیشرفته الکتریکی به این منظور طراحی شده اند.

مانیپولاسیون : این روش که در بین عامه مردم به نام جا انداختن شناخته شده است، در مواردیکه انحراف کوچکی در ستون فقرات ایجاد شده باشد، مورد استفاده قرار گرفته و آن را اصلاح می کند. مانتیپولاسیون حتما" بایستی توسط پزشک متخصص و یا متخصص فیزیوتراپی آموزش دیده انجام گردد، در غیر این صورت بسیار خطرناک بوده و ممکن است سبب آسیب به نخاع شده و یا افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند سبب ایجاد شکستگی مهره ها شود.

لیزر درمانی: استفاده از لیزرهای کم توان نظیر لیزر آرگون هلیم و یاقوت با هدف کاهش درد افزایش روند ترمیم زخم ها، کاهش التهاب و بسیاری از موارد دیگر موثر بوده و امروزه توسط فیزیوتراپیست ها استفاده می شود.

آب درمانی: شامل یکسری حرکات ورزشی داخل آب می باشد و از آنجائیکه در این وضعیت بیمار درد کمر را کمتر احساس می کند بسیار مفید است.

تمرینات درمانی :

یکی از مفیدترین روشهای درمانی کمر درد است و در صورت استمرار بطور موثری از عود کمر درد نیز جلوگیری می کند. تمرینات درمانی انواع مختلفی دارند و بسته به محل درد علت درد و وضعیت ستون فقرات ( از جمله میزان انحناهای آن ) نوعی از تمرین قابل توصیه است.

درمانهای ارتوپدی:

درمانهای ارتوپدی فنی شامل یکسری ابزارهای کمکی است که توسط کارشناس ارتوپدی فنی جهت بیمار ساخته می شود.

مانند: کرستهای ستون فقرات ( کرستهای کمر و گردن ) که بطور شایع استفاده می شوند. این وسایل می توانند بطور موقت در کاهش درد و اسپاسم عضلات مفید باشند ولی استفاده طولانی مدت و مستمر آنها مضر است و سبب آتروقفی ( لاغر شدن ) عضلات حمایت کننده شده و پس از مدتی نتیجه معکوس می دهد.

درمان جراحی :

درمان جراحی، آخرین روش جهت کنترل درد ستون فقرات و آنهم در شرایط خاصی می باشد و در شرایط معمول به هیچ وجه قابل توصیه نیست.   طبق آمار، امروزه در مورد فتق دیسک بین مهره ای تنها در 15-5 درصد موارد جراحی توصیه می شود که شامل موارد زیر است:

1. دردر بیمار آنقدر شدید می باشد که با استراحت بهبود نیافته و به دارو جواب ندهد و موجب اختلال جدید در فعالیتهای روزمره و یا اجتماعی بیمار گردد.

2. بیماری طوری پیشرفت نماید که منجر به فلج اندام، اختلالات حسی و یا بی اختیاری ادرار باشد.

3. در حال حاضر 95-85 درصد دیسکهای کمری بدون جراحی و با روشهای درمانی که قبلا" توضیح داده شده بهبود می یابند.

4. نکته قابل توجه این است که جراحی، درمانی قطعی دردهای کمری ناشی از دیسک نمی باشد و پس از آن، انجام تمرینات درمانی و در بعضی شرایط استفاده از روشهای فیزیوتراپی جهت کاهش درد ضروری است.